Φωνή
Πως παράγεται η φωνή;
Η φωνή παράγεται σε τρία επίπεδα.
Αρχικά χρειάζεται μια πηγή αέρα, οι πνεύμονες, που κατά την εκπνοή ωθούν τον αέρα προς τα πάνω, προς τον λάρυγγα.
Εκεί, στο δεύτερο επίπεδο, οι δύο γνήσιες φωνητικές χορδές (φωνητικές πτυχές, vocal folds) κλείνουν και με τον τρόπο αυτό αυξάνεται η πίεση του αέρα κάτω από αυτές.
Όταν η αυξανόμενη πίεση ανοίξει τις χορδές, ο αέρας περνάει ανάμεσά τους και οδηγείται προς το τρίτο επίπεδο, την ανατομική περιοχή πάνω από τον λάρυγγα (φάρυγγας, στοματική κοιλότητα, ρινοφάρυγγας, ρινική κοιλότητα, χείλη), όπου αποκτά τα χαρακτηριστικά, που καθιστούν μοναδική την κάθε φωνή.
Η κίνηση των χορδών είναι ρυθμική, συμμετρική και το ύψος (συχνότητα, pitch) της παραγόμενης φωνής εξαρτάται από την τάση και το μήκος των χορδών και από την ταχύτητα που αυτές ανοιγοκλείνουν.
Όταν μιλάει ένα παιδί η ταχύτητα αυτή είναι περίπου 300 φορές το δευτερόλεπτο, στις γυναίκες 200 και στους άνδρες 100. Αυτό το γεγονός εξηγεί την ανάγκη του λάρυγγα να είναι υγρός, για να μπορούν οι χορδές να δονούνται με αυτήν την συχνότητα χωρίς να τραυματίζονται.
Η ένταση της φωνής εξαρτάται κυρίως από την πίεση που αναπτύσσεται υπογλωττιδικά, κάτω από τις φωνητικές χορδές.
Η υγιής φώνηση προϋποθέτει ισορροπία. Ισορροπία στην κίνηση των αρυταινοειδών χόνδρων, των λαρυγγικών μυών, στον κυματισμό του βλεννογόνου. Ισορροπία, συμμετρία, συγχρονισμό. Αυτά επιτυγχάνονται με τον εξελιγμένο αλλά ακούσιο έλεγχο, που εξασκεί ο εγκεφαλικός φλοιός, και στις συντονισμένες εντολές που στέλνει μέσω των νεύρων στις πολυπληθείς μυικές ομάδες, που συνεργάζονται για την παραγωγή έστω και ενός μόνο φθόγγου. Η διαδικασία αυτή «εγγράφεται» στην μνήμη μας ήδη από την παιδική ηλικία και στην συνέχεια αναπαράγεται διαρκώς αυτόματα, χωρίς με την λογική μας να χρειαστεί να παρέμβουμε σε κάτι το τόσο αυτονόητο.
Τι είναι η δυσφωνία;
Όταν αλλάζει κάτι στις φυσιολογικές συνθήκες κίνησης των χορδών (αλλαγή συνηθειών, ξηρότητα, κάπνισμα, ατελής σύγκλειση, τραυματισμός, νεοπλάσματα), εμφανίζεται δυσφωνία, βραχνάδα, αλλοίωση στην χροιά, κόπωση, ενόχληση στον λάρυγγα, πόνος στην περιοχή του λαιμού. Η παρουσία ενοχλημάτων περισσότερες από πέντε ημέρες απαιτεί την εξέταση από ειδικό ιατρό για την ορθή και έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος.
Ο ασθενής προσέρχεται στο ιατρείο με ένα συγκεκριμένο σύμπτωμα – συνήθως βραχνάδα – και ένα πρόβλημα – δυσφωνία. Και πρέπει να δώσουμε τις εξής απλές ή δύσκολες απαντήσεις: Τι έχει ο ασθενής, δηλαδή, που οφείλεται η βραχνάδα του, πως αυτή προκλήθηκε, αν υπάρχει κίνδυνος υγείας, τι εξέλιξη μπορεί να έχει, και τελικά, αν υπάρχει βεβαίως αίτημα θεραπείας, πως μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε.
Η δυσφωνία δεν είναι σύμπτωμα και κυρίως δεν μπορεί να αποτελεί διάγνωση. Η δυσφωνία είναι η αναφορά του ασθενούς στην φωνητική του δυσλειτουργία και σε μεγάλο βαθμό καθορίζει και το πως, πότε και αν θα παρέμβουμε θεραπευτικά.
Ποιοί έχουν προβλήματα φωνής;
Κάποιοι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν διαταραχή φωνής λόγω συγκεκριμένων συνηθειών, τρόπου χρήσης της φωνής και θεμάτων υγείας. Στο ιατρείο φωνής απευθύνονται:
- Τραγουδιστές
- Ηθοποιοί
- Καλλιτέχνες
- Πολιτικοί
- Δημοσιογράφοι
- Στελέχη επιχειρήσεων
- Εκπαιδευτικοί
- Δικηγόροι
- Ιερείς
- Ψάλτες
- Τηλεφωνητές
- Πωλητές
- Γυμναστές
- Γενικά, επαγγελματίες φωνής
- Όσοι παρουσιάζουν οποιαδήποτε δυσκολία με τη φωνή τους
- Όσοι θέλουν να εξελίξουν τις δυνατότητες της φωνής και των επικοινωνιακών δεξιοτήτων τους
Ποιες είναι οι συχνότερες παθήσεις της φωνής;
- Υπερλειτουργική δυσφωνία
- Οζίδια, κάλοι, κομβία
- Πολύποδες
- Κύστεις
- Κιρσοί
- Κοκκιώματα
- Οίδημα Reinke (πολυποειδής εκφύλιση)
- Αιμάτωμα
- Θηλώματα
- Οξεία λαρυγγίτιδα
- Πάρεση – παράλυση λάρυγγα
- Ψυχογενής υπολειτουργική δυσφωνία
- Χρόνια λαρυγγίτιδα
- Λευκοπλακία
- Νεόπλασμα, κακοήθεια
- Παλινδρόμηση